افسردگی مانند سایر اختلالات روانی دارای نشانه‌ها و علائمی است که روند عادی زندگی را مختل می‌کند. با شناخت علائم افسردگی شدید همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم، می‌توانید تا حد زیادی از بروز مشکلات و وخامت این بیماری جلوگیری کنید. معیارها و نشانه‌های افسردگی شامل موارد زیر می‌شود:
۱- خلق و خوی افسرده
افراد افسرده همواره احساس خستگی و کسلی شدید دارند. در فکر کردن بسیار کند می‌شوند و قادر به انجام کارهای روزمره خود نیستند. زود عصبانی می‌شوند و کوچک‌ترین حرکات اطرافیانشان سبب ناراحت شدن این افراد می‌گردد. در برخی موارد فرد احساس بدی نسبت به خانه خود پیدا می‌کند و تمایلی برای بازگشت به خانه و برقراری ارتباط با خانواده ندارد.
۲- بی‌علاقگی نسبت به فعالیت‌های لذت‌بخش
افراد مبتلا به افسردگی علاقه‌ای به انجام فعالیت‌های عادی و روزمره خود ندارند و احساس خوشی یا لذت را تجربه نمی‌کنند. این افراد حتی دچار بی انگیزگی می‌شوند و تمایل خود را به تفریح، مهمانی و… از دست می‌دهند.
۳- حس خودکم بینی یا احساس گناه بیش از حد
مبتلایان به بیماری افسردگی همواره در فکر کمبود‌ها و ناکامی‌هایشان در زندگی هستند و احساس گناه و درماندگی شدید می‌کنند. افکاری مانند (من به هیچ دردی نمی‌خورم) یا (دنیا خیلی جای بدیه) بر افکار و ذهن این افراد چیره می‌گردد. این افکار معمولا پس از شکست عشقی، شکست عاطفی، طلاق یا ناکامی در روابط عاطفی در افراد به وجود می‌آید.
۴- داشتن ایدۀ خودکشی به طور مکرر
افسردگی در افراد سبب می‌گردد که دیگر احساس خوشایندی نسبت به زندگی و آینده خود نداشته باشند. همین امر باعث می‌شود تا به دنبال افکار و نگرش‌های منفی بروند. به همین دلیل بارها شاهد خودکشی افراد مبتلا به افسردگی بوده‌ایم. حتما در چنین مواقعی مسئله را جدی بگیرید و از یک فرد متخصص در زمینه افسردگی مشاوره بگیرید.
۵- مشکلات خواب؛ بی‌خوابی یا پرخوابی
بسیاری از مبتلایان به بیماری افسردگی با تغییر الگوی خواب مواجه هستند. تغییر الگوی خواب به شکل بی خوابی و گاهی به شکل خواب زیادتر از حد معمول بروز می‌کند. یکی از علائم افسردگی شدید بی خوابی در شب می‌باشد.
۶- آشفتگی روان و بی‌قراری
بسیاری از مبتلایان به بیماری افسردگی به لحاظ قوای جسمانی بسیار تحلیل می‌روند یا دچار بی قراری حرکتی می‌شوند؛ مثلا صبح خیلی زود بیدار می‌شوند و ساعت‌ها در اتاق قدم می‌زنند. افراد افسرده حالت سردرگمی دارند. در یک لحظه تصمیم به بیرون رفتن از خانه می‌گیرند و در لحظه بعد از بیرون آمدن خود پشیمان می‌شوند و به خانه باز می‌گردند.
۷- مشکلات اشتها؛ بی‌اشتهایی و یا پرخوری
در برخی موارد مبتلایان به افسردگی در قالب مکانیسم مقابله، به کم خوری یا پر خوری بیش از حد روی می‌آورند، این تغییرات اشتها می‌تواند به کاهش یا افزایش وزن شدید منجر شود.
۸- مشکلات تمرکز
بسیاری از بیماران مبتلا به افسردگی حاد قادر به تمرکز نیستند. گاهی این افراد در زمان خواندن روزنامه و یا دنبال کردن یک سریال تلویزیونی و حتی تصمیم گیری نیز دچار مشکل می‌شوند. حتی تصمیمات بسیار ساده و پیش پا افتاده زندگی برایشان بسیار سخت است.
۹- احساس خستگی روزانه یا فقدان انرژی
این افراد معمولا در طول روز احساس خستگی شدید می‌کنند. در فکر کردن کند می‌شوند و قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره نیستند. خستگی و گوشه گیری در افسردگی یکی از شایع ترین علائم است.