بیماری کرونا موجب ایجاد احساساتی نظیر اضطراب، استرس و عدم اطمینان می گردد. این احساسات به ویژه در میان کودکان و نوجوانان، در سنین مختلف، بیشتر دیده می شوند. اگرچه کودکان به طرق مختلف به این احساسات واکنش نشان می دهند اما بطور کلی در مواجه با رویدادهایی همچون تعطیلی مدارس و لغو برنامه ها و دوری از دوستان ، بیش ازپیش به حمایت های عاطفی نیاز دارند.
ما با روانشناس متخصص نوجوانان، نویسنده کتابهای پرفروش و ستون‌نویس ماهنامه نیویورک تایمز دکتر لیزا دامور درباره اینکه چگونه می‌توانید شرایط در خانه را حین این «تجربه جدید و گذرا» عادی‌سازی کنید، صحبت کرده‌ایم.
۱. برای صحبت با فرزندتان پیش‌قدم شوید و با آرامش درباره بیماری صحبت کنید
دکتر دامور توصیه می کند که «والدین بایستی در صحبت با فرزندان خود درباره بیماری کرونا و نقش مهمی که وی در حفظ سلامتی خود دارد، پیش قدم شده و با آرامش در این باره با آنها صحبت کنند. به آنها بگویید که شاید خود شما یا هریک از اعضای خانواده نشانه‌های بیماری را که اغلب هم شبیه سرماخوردگی عادی یا آنفولانزاست، در خود احساس کنید، و نیازی نیست که از این احتمال ترس بی‌مورد به خود راه دهند. والدین باید فرزندان خود را تشویق کنند که اگر حالشان خوب نیست یا اگر احساس نگرانی درباره این بیماری دارند با آنها صحبت کنند و کمک بخواهند.»
«بزرگسالان باید این واقعیت را که کودکان ممکن است درمورد این بیماری عصبی و نگران باشند، درک نموده و با کودکان همدلی کنند. به فرزندان خود مرتباً اطمینان بدهید که بیماری کرونا به خصوص برای کودکان و نوجوانان معمولاً خفیف می‌باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که نشانه های بیماری کرونا قابل درمان هستند. همینطور می‌توانیم به کودکان یادآوری کنیم که کارهای موثر زیادی می‌توانیم انجام دهیم که هم خود و هم دیگران را ایمن نگه‌داریم و احساس کنیم که بر شرایط بوجود امده مسلط هستیم، از جمله شستشوی مرتب دستها، لمس نکردن صورت و حفظ فاصله اجتماعی.»
«کار دیگری که ما می‌توانیم انجام دهیم این است که از فرزندان خود بخواهیم به دیگران و شرایط سایر افراد فکر کنند. مثلاً می‌توانیم به فرزندمان بگوییم: “ببین می‌دانم که واقعاً نگران ابتلا به این بیماری هستی، ولی این که از تو می‌خواهیم این کارها را انجام بدهی، دستهایت را بشویی و در خانه بمانی، برای این است که به این ترتیب، درواقع از سایر افراد جامعه‌مان مراقبت کرده‌ایم. یعنی این که ما به اطرافیان مان فکر می‌کنیم و اهمیت می‌دهیم.»
۲. یک برنامه منظم روزانه داشته باشید
دکتر دامور می‌گوید: «کودکان نیاز به برنامه منظم روزانه دارند.. همین و بس. و آنچه همه ما باید هرچه سریع‌تر انجام بدهیم، تهیه یک برنامه منظم روزانه است تا به همه ما در انجام کارهای روزانه کمک نماید. به والدین موکدا توصیه می‌کنم که برنامه روزانه منظمی برای فرزندان خود درنظر بگیرند که شامل زمان بازی و استفاده از موبایل و ارتباط با دوستان‌شان نیز باشد، و حتماً زمانهایی برای دوری ازتکنولوژی و کمک در کارهای خانه درنظر داشته باشند. باید فکر کنیم که چه چیز برایمان با‌‌‌ارزش است و برنامه منظم مورد نظرمان را طبق آن ارزش‌ها وضع کنیم.
حفظ یک برنامه منظم و قابل پیش بینی می تواند در کودکان احساس آرامش خاطر بوجود اورد، به نحوی که بدانند چه زمان باید به کارهای ضروری بپردازند و چه زمان را به بازی سپری کنند.
دکتر دامور پیشنهاد می‌دهد که درکارها فرزندان‌تان را نیز مشارکت دهید. «برای کودکان ۱۰ و ۱۱ ساله یا بزرگتر، پیشنهاد می‌کنم که از خود کودک کمک بگیرید و برنامه روزانه را با هم طراحی کنید. (پیشنهاد می‌کنم برنامه روزانه کودکان ۱۰ و ۱۱ ساله و یا بزرگتر را با مشارکت خودشان تنظیم نمایید،) با آنها درمورد کارهایی که باید در برنامه روزانه‌شان انجام دهند، صحبت کنید و ببینید که آنها چطور برای خودشان برنامه‌ریزی می‌کنند. درمورد بچه‌های کوچکتر، بسته به این که چه کسی مراقب آنهاست (چون ممکن است که هر دو والد در خانه نباشند) طوری برنامه‌ریزی کنید که همه کارهای مهمی که باید انجام شود درنظر گرفته شوند: تکالیف درسی و تمام کارهای خانه که باید در آن کمک کنند. درمورد برخی خانواده‌ها به نظر می‌رسد که شروع انجام برنامه از ابتدای صبح برای فرزندان بهتر است. ولی بعضی خانواده‌ها ممکن است ترجیح بدهند که کمی دیرتر شروع کنند تا بتوانند بیشتر بخوابند و از خوردن صبحانه در کنار هم لذت ببرند.» والدینی که در طی روز نمی‌توانند بر فعالیت‌های فرزندان خود نظارت داشته باشند ، می‌توانند با هم فکری با مراقب کودک برنامه مناسبی برای کودک تهیه نمایند. هماهنگ کنند که چطور به نحو بهتری برنامه‌ریزی کنند.
«فرزندان خود را از حمایت کنید، انتظار این را داشته باشید که به‌خاطر از دست دادن زندگی عادی و روزمره‌شان خیلی غمگین و خسته شوند، و سعی کنید شرایط را برای آنها عادی کنید.»
۳. بگذارید فرزندتان احساسات خود را بروز بدهند
با تعطیلی مدارس، تفریحات داخل مدرسه، کنسرتها، مسابقات ورزشی و فعالیت‌هایی که بچه‌ها پیش از این در آن شرکت می کردند، لغو شده و بنابراین کودکان به دلیل دست دادن تمام این فعالیت ها احساس نا امیدی می کنند.. مهمترین توصیه دکتر دامور این است که اجازه بدهید فرزندان‌تان غمگین باشند. «در زندگی یک نوجوان، از دست دادن اینها غم بسیار بزرگی است، بسیار بزرگتر از آنچه که ما به‌عنوان افراد بزرگسال دارای تجربه ممکن است احساس کنیم. بنابراین، آنها را از لحاظ عاطفی حمایت کنید، انتظار این که به‌خاطر از دست دادن زندگی عادی و روزمره‌شان خیلی غمگین و خسته شوند را داشته باشید و سعی در عادی کردن شرایط کنید.» در چنین شرایطی، همدلی و حمایت بهترین راه است.
۴. درمورد آنچه می‌شنوند و می‌دانند با هم صحبت کنید
اطلاعات نادرست زیادی در باره بیماری کرونا در حال انتشار است. ” از کودک در مورد اطلاعاتی که در مورد بیماری شنیده است، سوال بپرسید و میزان درستی این اطلاعات را بسنجید. صرف ارائه اطلاعات صحیح به کودک کافی نیست، چرا که ممکن است کودک اطلاعات جدید را با برداشت های نادرست قبلی ترکیب نماید. سعی نمایید دانسته های قبلی کودک را بفهمید، انها را اصلاح وتکمیل نمایید.
اگر فرزندتان سوالی پرسید که جوابش را نمی‌دانید، به‌جای حدس زدن، از این فرصت استفاده کنید و با هم به دنبال پاسخ بگردید. از وبسایت‌های سازمان‌های معتبری نظیر یونیسف و سازمان جهانی بهداشت به عنوان منابع اطلاعاتی استفاده کنید.
بسیاری از کودکان در مدرسه یا در دنیای مجازی به خاطر بیماری کرونا مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. مهم است که فرزندان‌تان بدانند که اگر مورد آزار و اذیت قرار گرفتند، شما همیشه پشتیبان آنها هستید. دکتر دامور می گوید: «کمک خواستن از دیگران بهترین راه مواجهه با هر نوع آزار و قلدری است. نباید از بچه‌ها و نوجوانانی که مورد آزار و قلدری قرار گرفته‌اند انتظار داشته باشیم که به تنهایی درمقابل چنین سوء‌رفتارهایی از خود دفاع کنند، بلکه باید آنها را تشویق کنیم که از دوستان و بزرگسالان کمک و حمایت بخواهند».
۵. ایده‌هایی برای معطوف کردن حواس کودکان به کارهای دیگر
اگرفکر می‌کنید کودکان‌تان در هضم احساسات دشوارشان با مشکل رو‌به‌رو هستند، برای ایجاد راه‌حل ازخود کودک سرنخ بگیرید. سعی کنید میان زیاد صحبت کردن درباره احساسات و یافتن موضوعاتی برای معطوف کردن حواس او به امری دیگر، تعادل برقرار کنید. هر چند روز یک‌بار یک بازی خانوادگی انجام دهید یا با همدیگر آشپزی کنید. دکتر دامور از آماده‌کردن شام برای برقراری ارتباط با دختران خود استفاده می‌کند: «ما تصمیم گرفته‌ایم که گروه بندی کنیم و هر شب یک تیم به صورت چرخشی مسئول آماده کردن شام برای کل خانواده می‌شود.»
درمورد نوجوانان و استفاده مداوم از اینترنت انعطاف‌پذیرتر باشید، ولی آنها را کاملا به حال خود رها نکنید . دکتر دامور توصیه می‌کند که با نوجوانان رو راست باشید و به آنها بگویید که درک می‌کنید در این شرایط زمان بیشتری دارند، ولی دسترسی بی‌وقفه به صفحات مجازی و رسانه‌های اجتماعی هم ایده چندان خوبی نیست. از نوجوان خود بپرسید: «به نظر خودت چه کار باید بکنیم؟ یک برنامه‌ریزی برای خودت انجام بده و با هم در موردش صحبت کنیم تا من هم نظر خودم را بگویم.»
۶. رفتار خود را مدیریت کنید
دکتر دامور می‌گوید: «بطور یقین والدین نیز احساس اضطراب می کنند و فرزندان از حالات و احساسات آنها الگو می‌گیرند. من از همه پدرها و مادرها می‌خواهم، تا حدی که می‌توانند اضطراب و نگرانی‌های خود را مدیریت کنند و این نگرانی ها را بیش از حد در حضور فرزندان خود بروز ندهند. این دقیقا یعنی خوددار بودن و کنترل کردن احساسات، که گاهی کار بسیار سختی است، به خصوص اگر این احساسات در آنها هم بسیار شدید باشد.»
بچه‌ها برای احساس ایمنی و امنیت، به والدین خود متکی هستند. «این مهم است که به خاطر داشته باشیم که کودکان همچون مسافرین اتومبیلی هستند که ما راننده آن هستیم. بنابراین حتی اگر احساس اضطراب می‌کنید، اجازه ندهید که سایر مسافران احساس ناامنی کنند.»
مصاحبه کننده: مندی ریچ، امور دیجیتال یونیسف