سندروم وسواس، OCD
همه انسان‌ها ممکن است افکار وسواس‌مانندی داشته باشند، برای نمونه کنترل کنند که آیا اجاق را خاموش کرده‌اند یا نکرده‌اند یا به چاه‌های فاضلاب نزدیک نشوند. اما اگر چنین وسواسی مانع زندگی عادی شما باشد، به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود. این اختلال چیزی نیست که تنها شما دچار آن باشید و در این زمینه شما می توانید از کمک‌هایی برخوردارشوید.
سندروم وسواس چیست؟
سندروم یا اختلال وسواس،OCD (obsessive compulsive disorder)، نوعی بیماری است که باعث افکار اجباری در سر شخص مبتلا می‌شود و می تواند به عمل اجباری بیانجامد. اگر این رفتار اجباری بیش از یک ساعت در روز را به خود اختصاص دهد یا به بدتر شدن کیفیت زندگی شما بیانجامد، می تواند نشانه‌ی این باشد که شما مبتلا به اختلال وسواس هستید. این بیماری غالبا در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود و دستکم دو در صد مردم سوئد به آن مبتلا هستند.
معمولا شخص مبتلا به این بیماری از رفتار خود آگاه است و می خواهد آن را ترک کند ولی به علت دلهره و دیگر احساسات آزار دهنده که حاصل عدم اطاعت از ” اجبار” است ، در این کار موفق نمی‌شود..
وسواس فکری و وسواس عملی چیست؟
وسواس فکری داشتن فکری مزاحم است که آزار می‌دهد و ایجاد ترس و ناراحتی می‌کند. این افکار ممکن است در این باره باشد که ممکن است حادثه‌ی بدی برای شما یا نزدیکان شما پیش آید یا شما خودتان به کسی صدمه بزنید. این نوع افکار معمولا چنین شروع می شود: ” فکر کن که اگر… ”
این افکار می تواند به دست زدن به اعمال جبری نیز منجر شود. یعنی شخص مبتلا خود را مجبور می‌بیند که کاری را بصورتی معین انجام دهد تا افکار اجباری را خاموش کند و یا دلهره را کاهش دهد. او ممکن است این احساس را داشته باشد که چیزی چنانکه باید باشد نیست و از این رو وی باید کاری را مکرر انجام دهد تا وضع دوباره ” درست” شود.
اعمال اجباری معمولی شستشوی مکرر خود، کنترل قفل کردن و خاموش کردن اجاق یا تکرار چیزهایی است که شبیه ادعیه است. برای نمونه، شخص مبتلا ممکن است خود را مجبور ببیند که عبارتی را مرتب بر زبان آورد تا نزدیکانش دچار سوانح و دیگر اتفاقات بد نشوند.
سندروم وسواس چه تاثیری بر زندگی دارد؟
اشخاص مبتلا به سندروم وسواس به شدت به داشتن کنترل بر امور و روتین نیازمند هستند. امری عادی است که شخص مبتلا از خودش و رفتار خودش شرمسار باشد و از این روز خود را منزوی می کند. به علت مشغول بودن به افکار و کنترل‌های خود، او ممکن است غالبا دیرکرد داشته باشد و یا نتواند سروقت از خانه برود. شستن بیش از حد خود می تواند باعث مجروح و سرخ شدن دستها شود.
زندگی کردن همزمان با داشتن وسواس فکری و وسواس عملی اختیاری نیست. افکار و احساسات آزاردهنده از شخصیت فرد سرچشمه نمی‌گیرد بلکه ناشی از بیماری است. ضروری است که خویشاوند شخص مبتلا به اختلال وسواس او را گناهکار نشمارد چرا که این کار اضطراب او را افزایش خواهد داد.
چگونه و کجا می‌توانم کمک بگیرم؟
اگر شما به علت وضعی که دارید دچار اضطراب شدیدی هستید و یا اداره‌ی زندگی روزمره برایتان دشوار است می توانید از کمک حرفه‌ای برخوردار شوید. نخست با مرکز درمانی یا یک درمانگاه روانپزشکی سرپایی تماس بگیرید و اگر سن شما کمتر از ۱۸ سال است می توانید با درمانگاه نوجوانان، درمانگاه مدرسه یا نهاد روانپزشکی کودکان و نوجوانان، BUP، نیز تماس بگیرید. برداشتن گام نخست در صورتیکه فردی از نزدیکان به این کار تشویق و از آن پشتیبانی کند، می تواند آسان‌تر احساس شود.
معالجه می تواند روان‌درمانی یا درمان بوسیله‌ی دارو و یا هردوی آنها باشد. تجربه نشان داده که رفتار درمانی شناختی (KBT) نتایج خوبی می دهد و این گونه روان درمانی عبارت از این است فرد مبتلا گام به گام با آنچه که آزاردهنده است روبرو شود و در برابر اعمال اجباری یعنی وسواس عملی ایستادگی نماید تا با گذشت زمان اضطرابش کاهش یابد. تمرینات آرام بخش و فعالیت فیزیکی نیز می تواند در این زمینه کمکی برای بهبود باشد
وسواس فکری کودکان چیست؟ (OCD)
همان طور که در قسمت های قبل به آن اشاره کردیم وسواس فکری (OCD) نوعی اختلال است که بر وضعیت فکری بر نحوه فکر کردن کودکان (و بزرگسالان) تاثیر می‌گذارد. اگر کودک شما دچار وسواس فکری – عملی Obsessive-Compulsive Disorder)) است و یا علائمی دارد که نشان دهنده بروز این بیماری است، بهتر است بدانید که این مساله فقط مخصوص کودک شما نیست. برآوردها نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ کودک، یک نفر دارای وسواس فکری (OCD) است. در واقع می‌توان گفت، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان ازوسواس فکری کودکان رنج می‌برند. زیرا وقتی کودکی مبتلا به وسواس فکری (OCD) می‌شود. در واقع والدین ، اعضای خانواد، دوستان و حتی معلمان و کارکنان مدرسه خود را نیز به طور ناخواسته تحت تاثیر رفتار خود قرار می دهد.
نکته بسیار مهمی که والدین باید به آن توجه کنند این است : خودتان را به دلیل وسواس فکری (OCD) کودک خود سرزنش نکنید! حتی والدینی که بدترین رفتار را داشته باشند نیز دلیل به وجود آمدن این اختلال در کودکان نمی‌شوند.
وسواس فکری (OCD) مرحله گذرایی نیست که فرزند شما از آن عبور کند. پسر و یا دختر شما به طور عمد رفتار ناشایستی از خود بروز نداده‌اند و یا سعی در جلب توجه بیشتر ندارند. در واقع کودک شما در این میان مقصر نیست و از همه مهم تر، شما نیز مقصر نیستید. وسواس فکری (OCD) نوعی اختلال عصبی شناختی است. این جمله به این معنی است که مغز کودکی که دارای وسواس فکری (OCD) است، نسبت به کودکی که وسواس فکری (OCD) ندارد؛ به گونه‌ای متفاوت عمل می‌کند. شناسایی علائم وسواس فکری در کودکان و مراجعه به کلینیک درمان وسواس، موثرترین اقدامی است که والدین می توانند برای بیماری فرزند خود انجام دهند
شناسایی علائم وسواس فکری در کودکان
همان طور که گفتیم، به عنوان والدین کودک، بسیار مهم است که شما بتوانید با دقت بر رفتار کودک خود علائم بیماری را در او تشخیص دهید و اولین قدم را برای کمک به درمان کودک خود بردارید. در برخی از موارد این رفتارها توسط والدین قابل مشاهده و شناسایی است. مانند دیدن علائم زیر :
- کودکی که دست‌های خود را بیش از حد می‌شورد.
- کودکی که برای مدت زمان طولانی و به صورت مکرر قفل بودن درها را چک می‌کند.
اما در برخی از موارد این رفتارها توسط والدین قابل شناسایی نیست، زیرا تنها در ذهن کودک اتفاق می‌افتد، برای مثال کودکی که جلوگیری از اتفاقات وحشتناک به طور مداوم در حال دعا کردن است. کودکان گاهی وسواس خود را به عنوان “افکار بد”، “ترس” و یا “نگرانی” توصیف می‌کنند. در برخی موارد واقعا بیان کلمات و یا توصیف حالت‌ها و افکار به والدین برای آنها بسیار سخت است و این امر باعث آزار و اذیت آنها می‌شود. در نتیجه آنها احساس می‌کنند مجبورند با انجام فعالیت های وسواس گونه موجب کاهش اضطراب و یا ناراحتی خود شوند. که البته این کار امری موقتی است.
.