استرس در کودکان پیش دبستانی

یکی از ترس‌های معمولی کودکان که سبب ناراحتی شدید والدین آن‌ها می‌شود، ترس از مدرسه رفتن است؛ ترسی که گاه به صورت وحشت و اضطراب شدید هنگام خروج از منزل ظاهر می‌شود. بی میلی اطفال در مورد مدرسه رفتن، غالباً عادی است ولی اضطراب شدید و دائمی طفل از این موضوع، علامت رفتار غیرعادی مهمی بوده، نشانه آن است که یا جنبه‌ای از محیط دبستان و رفتار معلمان ایجادکننده این کیفیت است، یا اینکه محیط خانه چسبندگی شدید برای کودک دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که ترس از مدرسه رفتن در دخترها شدت بیشتری دارد. علت اصلی مدرسه هراسی، اضطراب ناشی از جدایی والدین است. مادران این گونه اطفال نیز وابستگی‌های غیرعادی ظاهر می‌سازند و این ترس را تشدید می‌کنند. این مادران می‌کوشند فرزندان خودشان را از حوادث ناراحت کننده محافظت کنند و احتمالاً محیط مدرسه را به صورت کانونی که شاید برای طفل آن‌ها حادثه آفرین باشد تلقی می‌کنند. اغلب مشاهده می‌شود که پافشاری و اصرار پدر و مادر باعث پدید آمدن علائم عدم تعادل روانی و اختلالات جسمانی می‌شود. اختلالات جسمانی به صورت دل درد، استفراغ، سردرد، سرگیجه و ضعف ظاهر می‌شود. دانستن این نکته نیز حائز اهمیت است که غالباً علائم مذکور در روزهای تعطیل از بین می‌رود. هم چنین اگر پدر و مادر یا پزشک توصیه کنند که کودک چند روزی در منزل بماند، بلافاصله علائم بیماری از بین می‌رود، ولی در روز قبل از رفتن به مدرسه یا همان روز علائم جسمانی مجدداً ظاهر می‌شوند. کودکان مبتلا به ترس غالباً علاوه بر واکنش ترس، علائم دیگری نیز از خود ظاهر می‌سازند. شایـع‌ترین این علائم عبارت‌اند از: اختلال در خواب، اختـلال گوارشی، عصبانیت، جویدن ناخـن، شب ادراری و لـکنت زبان. ترس در کـودکـان غالباً با علائم روان‌تنی مانند: استفراغ، دل درد، سردرد، سرگیجه، خشکی دهان، تپش قلب و اسهال همراه است. مدرسه هراسی در بچه‌های مدرسه رو، در هر سنی که باشند دیده می‌شود. اغـلب آن چـه مدرسـه هراسی به نظر می‌آید، در واقع ترس از ترک منزل است. قابل ذکر است کودکان دبستانی نمی‌توانند بر اعمال خود کنترل داشته باشند. آن‌ها در حال افزایش مهارت‌های اجتماعی می‌باشند. آن‌ها یاد می‌گیرند که چطور دوست پیدا کنند. رفتارهای تهاجمی خود را کنترل کنند و اضطراب و هیجانات خود را کنترل کنند. آنچه در ابتدا انتظار می‌رود والدین بدان عمل کنند، اهمیت دادن به ترس‌ها و نگرانی‌های فرزندان است.هیچ گاه نباید ترس و نگرانی‌های فرزند را به مسخره گرفت. به صحبت‌های فرزند خود با دقت گوش دهید و با او همدلی کنید. به فرزند خود نشان دهید از این که او این قدر نگران است، شما نیز ناراحت هستید و سعی دارید عامل ترس و نگرانی را از بین ببرید. اجازه دهید کودکتان در مورد عامل استرس به راحتی با شما صحبت کند و از احساسات خود بی پرده با شما سخن بگوید. از فرزند خود نخواهید که راجع به عامل ترس خود سخن نگوید یا راجع به آن فکر نکند. اگر فرزند شما مدرسه هراسی دارد، ابتدا لازم است مشخص کنید علت این ترس، مدرسه است یا خانه. صاحب‌نظران معتقدند که بهترین درمان مدرسه هراسی، برگرداندن کودک به مدرسه است. به خاطر داشته باشید که مادری قاطع و معلمی مصمم و فهمیده می‌تواند به تدریج بچه را برای آمدن به کلاس درس ترغیب کنند. سعی کنید از ایجاد وابستگی افراطی و چسبندگی در فرزند خود بپرهیزید. به فرزند خود مسئولیتی را محول کنید که ضمن منطبق بودن با توانمندی وی، نیازمند کوشش‌های فردی او باشد. به فرزند خود بیاموزید افکار مثبت مانند «من ترس خود را کنترل می‌کنم، به جای افکار منفی از شدت ترس خواهم مرد» را جایگزین کند. تحقیقات نشان می‌دهند پر استفاده‌ترین رویکرد درمانی برای کودکان مضطرب و ترسو، خودآموزی کلامی است. در صورتی که احساس می‌کنید ترس‌های کودک شما بیش‌تر از حد متداول می‌باشد، سعی کنید با یک روانپزشک و روانشناس تماس بگیرید.

درمان استرس در کودکان

1. احساسات کودک را نادیده نگیرید و سرکوب نکنید.
2. به فرزند خود بیاموزید ایده ال نبودن هیچ اشکالی ندارد.
3. روی نکات مثبت تمرکز کنید.
4. فعالیت های ارامش بخش را در برنامه بگنجانید.
5. به فرزندتان بابت رفتارهای شجاعانه جایزه دهید.
6. بهداشت خواب کودکان را جدی بگیرید.
7. کمتر او را در معرض خبرهای ناراحت کننده قرار دهید.
8. فرزندتان را به بروز دادن اضطراب هایش تشویق کنید.
9. برای حل مشکل به فرزندتان کمک کنید.
10. با فرزند مدیتیشن انجام دهید.
11. محیط ارامش بخش به وجود بیاورید.
12. با یک مشاور مشورت کنید.